Kripto Varlıkların Değerlenmesi: Neden Yükselir ve Neden Düşer?
Günümüzde kripto paralar en çok tartışılan yatırım araçlarından biridir. Ancak, yanlış zamanda yapılan yanlış bir yatırım insanı adeta fakirleştirebilmektedir. Bu nedenle, yatırım yapmadan önce kripto paralar neden yükselir ve neden düşer? Sorusunun cevabını verebiliyor olmanız, ondan sonra yatırım yapmayı denemeniz gerekir.
Kripto paralar arasında en popüler olan Bitcoin’dir. Diğer kripto paralar genel perspektifte Bitcoin değer kazandığında değer kazanırlar, değer kaybettiğinde ise değer kaybederler. Diğer kripto para varlıklarının performansını izlediğiniz zaman Bitcoin ile benzer grafiklere şahit olursunuz.
Kripto varlığın değerlenmesi için ne olması gerekir?
Kripto varlık oyun, alışveriş ve gündelik herhangi bir şey için yaygın olarak kullanılmaya başlandıysa değerlenmeye de başlar. Ancak toplumun oldukça ufak bir kesmine hitap etmekte olan kripto varlıkların değerlenmede zorluk yaşaması daha olasıdır.
Spekülasyonlar
Kripto para varlıklarının değerlerinde doğrudan etkiye neden olan bir diğer unsur da spekülasyonlardır. Mesela bunu en çok Elon Musk yapmaktadır. 2023 yılının başlarında Elon, Twitter üzerindeki kuş logosunu kısa süreliğine Dogecoin ile değiştirdi. Dogecoin logosu ile yaptığı değişimi görenler hemen dogecoin aldılar çünkü yükseleceğini öngördüler ve bu doğru bir hamle oldu zira kripto varlık kısa sürede %25 seviyesinde kar bıraktı ancak ardından %25 artış gösterdiğinde daha çok yükseleceğini sanıp alanlar ise bu kez zarar etmiş oldu çünkü kısa süreli yükseliş yerini düşüşe bıraktı.
Arz ve talep
Paranın karşılığı olan bir husus olduğunda arz talep dengesinden de söz edilebilir. Üretilen bir varlık zaman içerisinde talep görürse değerli olur ancak talep görmezse değersizleşir. Dünya üzerinde toplam 21 milyon Bitcoin vardır ve bunların bir bölümü halen şifreli durumdadır. Başka bir Bitcoin üretimi yapılmayacaktır. Bu da talebin şu anki gibi olması halinde dahi Bitcoin’in fiyatını yükseltebilecek bir unsurdur çünkü az miktarda kalan bir varlığa talebin olması fiyatının da artmasıyla sonuçlanacaktır. Ancak öte yandan adeta trilyonlarca adet basılıp yeterli sayıda alıcı da bulamayan ve bu yüzden değer kaybı yaşayan çok sayıda kripto varlık vardır. Kripto para dünyasında whitepapera yazılan yani kripto ekibinin günler, haftalar, aylar ve yıllar içinde neler yapacağını yazdıkları yazılar bu noktada önem kazanmaya başlar. Whitepaperın aksine hareket edenler zarar görecektir.
Coin yakımı
Kripto para dünyasında coin yakımı, bir kripto varlığın belirli sayıda önceden belirlenen bir zamanda yok edilmesidir. Bu yakım işlemi kripto para varlığının fiyatında anlık olarak bir etki oluşturmaz fakat yine de arz talep dengesi için önem arz eder. Düzenli yakım arzı azaltacak ve talebin artması da kripto varlığın daha değerli bir hale gelmesini sağlayacaktır.
Dump ve pump
Kripto paraların değerini etkileyen bir diğer unsur dump ve pump olayıdır. Balina olarak tabir edilen büyük yatırımcılar veya tek büyük yatırımcı bir kripto varlığı satın alır. Bunu bazen belirli aralıklarla, bazen ise sadece birkaç dakikada yapar. Yüksek miktarda yapılan alımlar ile Pump yani fiyatın artması hareketi ortaya çıkar ve satışlar dump olur yani düşer. Günümüzde pump grupları bulunmaktadır ve söz konusu gruplara girmek tehlikelidir çünkü birkaç dakika içinde tüm varlığınızı kaybetmenize neden olabilir. Doğru anda satış yapmayı başaramazsanız ve emriniz de çalışmazsa zarar kaçınılmaz olur.
Sonuç olarak, kripto para dünyasının değerlendirilmesi zor bir alandır ve yatırım kararı vermeden önce mutlaka araştırma yapılması ve risklerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Kripto varlıklarının değerlenmesi arz talep dengesine, spekülasyonlara, coin yakımı gibi unsurlara ve dump ve pump olayına bağlı olarak gerçekleşebilir.