ABD ve Çin arasında yaşanan çip krizi, Çin’in çip üretiminde kullanılan ham maddelerin ihracatını kısıtlamasıyla birlikte daha da derinleşti. Bu durum, dünyanın iki büyük ekonomik gücü arasındaki teknolojik üstünlük mücadelesini yeni bir safhaya taşıdı.
ABD ve Çin arasındaki rekabet, siber güvenlik, yapay zeka, yarı iletkenler, çip ve dijital altyapı gibi birçok alanda süregelmektedir. Her iki ülke de kendi teknoloji şirketleri ve yatırımları üzerinden bu mücadeleyi küresel bir platformda sürdürmektedir.
Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü’nün yaptığı bir araştırmaya göre, Çin teknoloji alanında ABD’ye büyük bir üstünlük sağlamaktadır. Çin, 44 teknoloji alanının 37’sinde lider konumdadır. Bununla birlikte ABD, 7 alanda Çin’in önünde bulunmaktadır.
Çin en büyük üreticiler arasında bulunmuyor
Küresel çip sektöründeki üreticilere göz attığımızda, Çin’in en büyük üreticiler arasında yer almadığını görüyoruz. Ancak, en büyük tüketici konumunda bulunan Çin’in çip ihtiyacını ABD ve diğer Doğu Asya ülkelerindeki şirketler karşılıyor. ABD ile Çin arasındaki teknolojik rekabet, giderek artan bir öneme sahip olup küresel ekonomi ve güvenlik üzerinde büyük etkilere sahiptir.
Çip üretiminin yaklaşık %75’i Doğu Asya’da gerçekleşmektedir. Tayvan, Güney Kore ve Japonya, çip üretimi konusunda öne çıkan ülkelerdir. Ancak çip üretiminde kullanılan ve stratejik öneme sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üreticisi Çin olarak öne çıkar. Avrupa Endüstri Derneği kapsamında yer alan Kritik Hammadde Birliği’ne (CRMA) göre, dünya çapında üretilen germanyumun yaklaşık %60’ı Çin’e aittir.
“Amerika geri döndü”
Geçtiğimiz yıl 27-28 Temmuz tarihlerinde ABD Kongresi’nden geçen “Çip ve Bilim Yasası”, yerli çip üretimini teşvik etmek amacıyla 280 milyar dolarlık teşvik çağrısında bulunmuştu. Ardından ise ABD Başkanı Joe Biden tarafından 9 Ağustos’ta imzalanan anlaşma, yarı iletken sektörünü desteklemek için 52 milyar dolarlık doğrudan finansman sağlamıştı.
Bu yasaya göre, yerli çip üretimi ve yeni inşa edilen fabrikalara dört yıl süreyle yüzde 25 vergi muafiyeti uygulanacak. Bu tedbirler, ABD’nin yerli çip üretimini artırması ve küresel teknolojik rekabet alanında daha güçlü bir konum elde etmesi hedeflenmektedir. Uzmanlar, ayrıca Çin’in bölgedeki politikaları ve olası bir sıcak çatışma durumunda yaşanabilecek çip krizinin önlenmesi için ABD’nin çip üretimini anakarasına çekmeye çalıştığını ifade etmektedir.
“Çip ve Bilim Yasası”nın amacı, bu riski ortadan kaldırarak, teknoloji açısından büyük öneme sahip olan çip üretimini daha güvenli hale getirmektir. Yasada yer alan teşvik ve finansmanlar, yerli çip üreticilerini desteklemek ve ABD içinde yeni çip fabrikalarının inşasını teşvik etmek amacıyla düzenlenmiştir. Bu sayede ABD, çip üretimini çeşitlendirerek ve yerelleştirerek, tedarik zincirindeki dışa bağımlılığı azaltmayı ve çip üretiminin güvenliğini artırmayı hedeflemektedir.
Son olarak ABD Başkanı Joe Biden, 6 Ağustos’ta yaptığı bir açıklamada, “Amerika geri döndü. Dünyaya liderlik edeceğiz. Çünkü Çip ve Bilim Yasası hakkında konuştuğumuz her şey Amerika’da üretilecek. Bu, iyi maaşlı işlerin yaratılmasını sağlayacak. Yarı iletkenler ve bilgisayar çipleri konusunda dünyada liderliğimiz vardı ve bunu tekrar gerçekleştireceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.
Çin çip yapımında kullanılan ham maddelerin ihracatına kısıtlama getirdi
Son gelişmelerin ardından Çin, çip üretimini etkileyecek bir karar alarak önemli ham maddeler olan galyum ve germanyum ihracatına kısıtlama getirmiştir. Çin’in bu kararı gereği, galyum ve germanyum ihracatı için önceden ilgili makamlardan onay alınması zorunluluğu getirilmiştir.
Bu kısıtlama 1 Ağustos itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Uzmanlar, Çin’in bu kararının diğer ülkelere bir uyarı niteliği taşıdığını ve kısıtlamalara karşı misilleme seçeneklerinin olduğunu hatırlatmak amacıyla alındığını belirtmektedir.
Çip krizi üretimin durmasına sebep oluyor
Çipler, günümüzde ev aletlerinden araç içi elektronik sistemlere, savunma sanayisinden giyilebilir teknolojilere kadar her alanda büyük bir öneme sahiptir. Yarı iletkenler olarak da adlandırılan bu çipler, elektronik cihazların vazgeçilmez bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Birçok cihazın “beyin”i olan çipler, dünya genelinde krizlere yol açabilme potansiyeline sahiptir.
Son dönemde teknolojik ilerlemenin hız kazanması ve sürekli olarak yeni cihazların piyasaya sürülmesi, çiplere olan talebi büyük ölçüde artırmıştır. Özellikle akıllı telefonlar ve diğer akıllı cihazların yaygınlaşması, çip üreticilerini talebi karşılamak için büyük bir baskı altına almaktadır. Bu nedenle yaşanan çip krizi, birçok şirketi etkilemiştir. Örneğin, dünyanın en büyük şirketlerinden biri olan Apple, çip krizi sebebiyle iPhone 12 model telefonunun tanıtımını belirli bir süre ertelemek zorunda kalmıştır.
Bu kriz, çip üretiminin zorluklarına ve çip eksikliklerine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Üretim sürecinin karmaşıklığı, hammadde tedarikindeki sorunlar, küresel talebin artması gibi faktörler çip krizine katkıda bulunmaktadır. Bu durum, birçok endüstrinin faaliyetlerini aksatmış ve tedarik zincirinde büyük bir bozulmaya yol açmıştır.
Çipler, birçok sektör için hayati bir öneme sahiptir. Örneğin, otomobil endüstrisinde kullanılan çipler, araç içi elektronik sistemlerinin çalışması için gereklidir. Çip krizi, otomobil üreticilerinin üretim süreçlerini etkileyerek araç teslimatlarını ve müşteri taleplerini geciktirmiştir. Savunma sanayisinde de çiplerin önemi büyüktür. Savunma sanayii firmaları, çiplerin tedarik edilememesi durumunda üretimlerini durdurmak zorunda kalabilirler. Ayrıca giyilebilir teknolojilerin popülerliğinin artmasıyla birlikte, bu alanda da çip eksikliği nedeniyle sorunlar yaşanabilmektedir.
Bu sorunu çözebilmek için çip üreticileri, üretim kapasitelerini artırmak için çalışmalarına devam etmektedir. Aynı zamanda, çip üretiminin çeşitlendirilmesi, tedarik zincirinin güçlendirilmesi ve hammadde tedariki konusunda daha güvenilir bir strateji izlenmesi de önemlidir. Bu sayede çip krizleri minimize edilebilir ve sektörlerin faaliyetleri aksatılmaz.
Sonuç olarak, çipler günümüzde birçok sektör için hayati bir öneme sahiptir. Yüksek talebi karşılamak ve çip krizlerini önlemek için çip üretiminin güçlendirilmesi ve tedarik zincirinin sağlamlaştırılması gerekmektedir. Böylelikle, çipler herhangi bir krize neden olmadan sorunsuz bir şekilde kullanılabilecektir.
News
